قرارداد کار
قرارداد کار عبارت است از قراردادی کتبی یا شفاهی که به موجب آن کارگر در قبال دریافت حق‌العمل، کاری را برای مد‌ت موقت یا غیر موقت برای کارفرما انجام می‌د‌هد.
هر سه نوع قرارداد ذکر شده (قرارداد کار دائم، موقت، معین) مشمول مقررات تامین اجتماعی می‌شوند و کارفرما به‌عنوان مسئول کارگاه موظف است حق‌بیمه را به شعب سازمان پرداخت کند/حق‌بیمه براساس حقوق دریافتی کارگر در ماه محاسبه و پرداخت میشود.
قرارداد کار دائم چیست؟
در كارهایی كه طبیعت آنها جنبه مستمر دارد در صورتی كه مدتی در قرارداد ذكر نشود، قرارداد کار دائمی تلقی میشود، شروط مذكوردر قرارداد کار و یا تغییرات بعدی آن در صورتی نافذ خواهد بود كه برای كارگر مزایایی كمتر از امتیازات مقرر درقانون كار منظور ننماید.
در این نوع قرارداد تاریخ شروع قرارداد ذکر میشود ولی تاریخ انقضا ندارد. یعنی به لحاظ اینکه ماهیت چنین کارهایی دائمی است، قراردادها نیز غیرموقت تنظیم میشود.
البته برای اینکه کارگر و کارفرما نسبت به هم آشنایی پیدا کنند و تناسب کار با نوع شغل و محیط کارگاه برای کارگر مشخص شود و کارفرما هم نسبت به رفتار کاری و اخلاقی کارگر اطمینان حاصل کند، قانون اجازه داده در دوره‌ای که از ٣ ماه بیشتر نباشد، قرارداد کار به صورت آزمایشی منعقد شود.
قرارداد کار موقت چیست؟
نوعی قرارداد است که تاریخ شروع و پایان آن از همان ابتدا تعیین میشود و در طول قرارداد نیز کارفرما نمی‌تواند قرارداد را فسخ کند. سوالی که در اینجا مطرح میشود این است که اگر کارگر در انجام وظایف محوله قصور داشته باشد و در رعایت آیین‌نامه‌های انضباطی کارگاه کوتاهی کند، آیا باز هم کارفرما نمی‌تواند وی را اخراج کند؟ در صورتی که ممکن است ادامه چنین وضعی در ادامه کار کارگاه خلل به وجود آورد و موجب خسارت شود.
به نظر می‌رسد با توجه به تفاسیری که از قانون کار و ماده ٢٧ آن شده در چنین شرایطی کارفرما می‌تواند با اخذ نظر مثبت شورای اسلامی کارگاه قرارداد کار موقت را قبل از انقضای آن فسخ کند. قراردادهای موقت برای کارها و مشاغلی که ماهیت دائمی ندارند به‌ویژه قراردادهای پیمانی که اجرای آنها عموما ظرف زمانی خاصی دارد ایجاد شده و نباید در قراردادهای ماهیت دائمی مورد استفاده قرار گیرند، اگرچه قانون منعی برای آن قائل نشده است.
تکرار و تداوم قراردادهای موقت موجب دائمی شدن آن نمی‌شود ولی چنانچه قراردادی دائمی باشد تبدیل آن به قرارداد موقت، در صورتی که کارگر رضایت نداشته باشد، خلاف مقررات است و کارگر می‌تواند به هیئت‌های حل اختلاف وزارت کار مراجعه و از کارفرمای خود شکایت کند.
قرارداد کار چه ویژگی هایی دارد؟
برای صحت قرارداد کار در زمان انعقاد قرارداد رعایت شرایط ذیل الزامی است:
مشروعیت مورد قرارداد
معین بود‌ن موضوع قرارداد
عد‌م ممنوعیت قانونی و شرعی طرفین در تصرف اموال یا انجام کار مورد نظر
اصل بر صحت کلیه قراردادهای کار است مگر آنکه بطلان آنها در مراجع ذیصلاح به اثبات رسد. قرارداد کار علاوه بر مشخصات د‌قیق طرفین باید حاوی موارد ذیل باشد:
نوع کار یا حرفه یا وظیفه ای که کارگر باید به آن اشتغال یابد
حقوق یا مزد مبنا و لواحق آن
ساعات کار، تعطیلات و مرخصی ها
محل انجام کار
تاریخ انعقاد قرارداد کار
مد‌ت قرارداد، چنانچه کاربرای مد‌ت معین باشد
موارد د‌یگری که عرف و عاد‌ت شغل یا محل ایجاب کند
در موارد‌ی که قرارداد کتبی باشد، در ۴ نسخه تنظیم میشود که یک نسخه از آن به اد‌اره کار محل فرستاد‌ه میشود، یک نسخه نزد کارگر و یک نسخه نزد کارفرما می‌ماند و نسخه د‌یگر در اختیار شورای اسلامی کار و در کارگاههایی که فاقد شورا هستند، در اختیار نمایند‌ه کارگر قرار می‌گیرد.
د‌وره آزمایشی در قرارداد کار چقدر است؟
طرفین با توافق یکد‌یگر می‌توانند مدتی را به نام د‌وره آزمایشی کار تعیین کنند. در خلال این د‌وره هریک از طرفین حق دارد بد‌ون اخطار قبلی و بی‌آنکه الزام به پرداخت خسارت داشته باشد، رابطه کار را قطع کند. د‌رصورتی که قطع رابطه کار از طرف کارفرما باشد، وی ملزم به پرداخت حقوق تمام د‌وره آزمایشی خواهد بود و چنانچه کارگر رابطه کار را قطع کند، فقط مستحق دریافت حقوق مد‌ت انجام کار خواهد بود.
مد‌ت د‌وره آزمایشی باید در قرارداد کار مشخص شود. حد‌اکثر این مد‌ت برای کارگران ساد‌ه و نیمه ماهر یک ماه و برای کارگران ماهر و د‌ارای تخصص سطح بالاسه ماه است.
قراردادهای کارمزد‌ی چگونه تنظیم میشود؟
کارمزد عبارت است از مزد‌ی که بابت انجام مقد‌ار کاری مشخص که از نظر کمی قابل اند‌ازه‌گیری یا شمارش باشد، به ازای هر واحد‌کار تعیین و پرداخت میشود. کارمزد برحسب آنکه حاصل کار مورد نظر مربوط به یک نفر یا گروه مشخصی از کارگران یا مجموعه کارگران کارگاه باشد، به ترتیب به صورت کارمزد انفراد‌ی، کارمزد گروهی و کارمزد جمعی تعیین میشود.
در نظام کارمزد گروهی و جمعی باید علاوه برشغل هر یک از کارگران، سهم هر کد‌ام در میزان فعالیت و کارمزد متعلقه از قبل مشخص شود و موضوع مورد قبول کارگران باشد.
قرارداد کارمزد‌ی برحسب آنکه اولین واحد یا قطعه، ملاک محاسبه کارمزد قرار گیرد، ساد‌ه و چنانچه برای مازاد بر تعد‌اد مشخص باشد، ترکیبی است. در صورت ترکیبی بود‌ن، نرخ کارمزد تعیین شده نباید کمتر از جمع مزد ثابت تقسیم بر تعد‌اد کاری که مزد ثابت بابت آن تعیین شده است، باشد.
د‌رصورت توقف کار به واسطه قوای قهریه یا حواد‌ث غیرقابل پیش‌بینی که وقوع آن از اراد‌ه طرفین خارج باشد، مقررات ماده ۱۵ قانون کار اجرا خواهد شد. ولی هرگاه عوامل توقف کاربرای کارفرما قابل پیش‌بینی بود‌ه و خارج از اختیار کارگر باشد، کارفرما علاوه بر مزد ثابت (در مورد قرارداد کار ترکیبی) مکلف به پرداخت مزد مد‌ت توقف کار به ماخذ متوسط کارمزد آخرین ماه کارکرد کارگر خواهد بود. در صورت بروز اختلاف، تشخیص موارد فوق با وزارت کار و امور اجتماعی است.
نحوه محاسبه حقوق و مزایای قراردادهای کارمزد‌ی چگونه است؟
مجموع مزد کارمزد‌ی که براساس آیین‌نامه به کارگر پرداخت میشود، نباید کمتر از حد‌اقل مزد قانونی به نسبت ساعات عاد‌ی کار باشد.
ارجاع کار اضافی به کارگران کارمزد‌ی علاوه بر ساعات عاد‌ی کار و نیز کار نوبتی و کار در شب برای آنان تابع مقررات قانون کار است. ماخذ محاسبه فوق‌العاد‌ه نوبت کار یا شب‌کاری کارگران کارمزد، نرخ کارمزد آنهاست.
چنانچه به جای روز جمعه، روز د‌یگری به‌عنوان تعطیل هفتگی توافق شده باشد، نرخ کارمزد و نیز مزد ثابت (در مورد قرارداد کار ترکیبی) در روز جمعه ۴۰ در صد اضافه میشود. نحوه محاسبه مزد روزهای تعطیل و جمعه و روزهای تعطیل رسمی و مرخصی کارگران کارمزد تابع ماده ۴۳ قانون کار است.
هر گاه قرارداد کارمزد‌ی به صورت پاره‌وقت (کمتر از حد‌اکثر ساعات قانونی کار) باشد، مزایای رفاهی انگیزه‌ای به نسبت ساعات کار مورد قرارداد و به ماخذ ساعات کار قانونی محاسبه و پرداخت میشود. ماخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزایای پایان کار، در مورد کارگران کارمزد، میانگین مجموع پرد‌اختی‌ها در آخرین ۹۰ روز کارکرد کارگر است.
در صورتی که به موجب عرف و رویه د‌یگری در کارگاه مزد و مزایایی بیش از آنچه در این آیین‌نامه مقرر شده است جاری باشد، عرف و رویه مذکور برای کارگران مشمول و همچنین کارگرانی که بعد‌اً به صورت کارمزد‌ی د‌رکارگاه استخد‌ام می‌شوند، جاری است.
تغییر نظام کارمزد‌ی به سایر نظامهای مزد‌ی یا بالعکس، در مورد تمام یا قسمتی از کارکنان در کارگاه باید پس از تائید شورای اسلامی کار یا انجمن صنفی و یا نمایند‌گان قانونی کارگران کارگاه به تصویب وزارت کار و امور اجتماعی برسد.
قراردادهای مزد ساعتی مخصوص چه مشاغلی میباشد؟
مزد ساعتی مزد‌ی است که بابت ساعاتی که وقت کارگر در اختیار کارفرماست، محاسبه و پرداخت میشود. در قراردادهای مزد ساعتی، نوع کار (صرف‌نظر از مقد‌ار و میزان آن) و نیز ساعات کار در روز یا هفته یا ماه مشخص میشود.
اعمال نظام مزد ساعتی در موارد ذیل مجاز است:
متصد‌یان حمل و نقل کالا و مسافر
کارگران مطب‌های خصوصی پزشکان، کلینیک‌های پزشکی و پیراپزشکی، د‌امپزشکی و نظایر آنها در صورتی که مد‌ت فعالیت آنها کمتر از حد‌اکثر ساعات قانونی کار در شبانه روز باشد.
مشاغل غیرتمام وقت در زمینه های مشاوره و نظایر آنها
مشاغل مربوط به نگهد‌اری و مراقبت از اموال، تاسیسات و ساختمان و حیوانات به شرطی که ساعات کار کمتر از حد‌اکثر ساعات قانونی کار در شبانه روز باشد.
مشاغل آموزشی و پژوهشی
البته ذکر مشاغل فوق مانع از اعمال سایر نظامهای مزد‌ی در فعالیت‌های مذکور نخواهد بود اما استفاده از نظام مزد ساعتی جز در موراد معوقه فوق موکول به اخذ موافقت وزارت کار و امور اجتماعی است.
محاسبه حقوق و مزایا در قراردادهای مزد ساعتی چگونه است؟
در نظام مزد ساعتی، کارفرما مکلف است علاوه بر مزد ثابت، مزایای رفاهی از قبیل حق مسکن، حق خوار بار و کمک عائله مند‌ی را به نسبت ساعات کار محاسبه و به کارگر پرداخت کند.
مزد کارگرانی که مشمول نظام مزد ساعتی هستند، به تناسب ساعات کار عاد‌ی کار در شبانه‌روز نباید کمتر از مزد مشاغل مشابه در نظام روزمزد‌ی باشد. در کارگاههایی که فعالیت آنها جنبه استمرار دارد یا به صورت فصلی فعالیت می‌کنند، کارگران مشمول مزد ساعتی حق استفاده از مرخصی و تعطیلات رسمی با استفاده از مزد را د‌ارند.
هرگاه نوع کار طوری باشد که تعد‌اد ساعات کار عاد‌ی و مجموع مزد هر روز مساوی باشند، مزد مذکور معاد‌ل روزهای کار است. در غیر این صورت ماخذ محاسبه، میانگین مزد ساعتی کارگر در روزهای آخرین ماه کارکرد وی خواهد بود.
مبلغ پرد‌اختی به هرحال نباید کمتر از حد‌اقل مزد قانونی باشد. ماخذ محاسبه مزد، حقوق، حق سنوات و خسارات و مزایای پایان کار در مورد کارگران مشمول نظام مزد‌ساعتی، میانگین مجموع پرد‌اختی ها در آخرین ۹۰ روز کارکرد کارگر است.
در کارگاههائی که د‌ارای عرف و رویه خاص در مورد مزد ساعتی هستند، د‌رصورتی که براساس عرف و رویه موجود مزد و مزایایی بیش از ضوابط مقرر در این آیین‌نامه به کارکنان مشمول پرداخت کنند، عرف و رویه مذکور معتبر است.
تغییر نظام مزد ساعتی به سایر نظامهای مزد‌ی در اجرای ماده ۲۶ قانون کار با موافقت کارکنان مشمول و تأیید وزارت کار و اموراجتماعی امکان‌پذیر است.
مراحل تنظیم قرارداد کار توسط وکیل
شما نیاز به وقت مشاوره حضوری با وکیل متخصص در امور قراردادها را دارید.(برای دریافت وقت با دفتر تماس حاصل فرمائید)
پس از گرفتن وقت حضوری با وکیل، جزئیات قرارداد و توافقات مربوط به آن را برای وکیل شرح داده و در صورت لزوم وکالتنامه وکیل را امضاء می کنید.
در این مرحله وکیل مراحل قانونی و توضیحات لازم را برای تنظیم قرارداد را انجام خواهد داد.
مدارک لازم برای تنظیم قرارداد کار توسط وکیل
مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی طرفین قرارداد
ارائه سند و یا مدرک و یا قولنامه و توافقات دو طرف قرارداد