قرارداد اجاره ملک مزروعی
قرارداد اجاره ملک مزروعی قراردادی است که بر طبق آن فردی که موجر نامیده میشود، ملک زراعی و یا مزرعه و یا زمین کشاورزی خود را به فرد دیگری که مستاجر نام دارد، برای مدت معین و در ازای اجارهبها یا کرایه، به اجاره واگذار میکند.
در این نوع اجاره، مستاجر برای اشتغال خود و یا سایر اعضای خانواده زمین کشاورزی و یا زمین مزروعی و یا یک مزرعه را معمولا برای یک سال اجاره میکند. موجر معمولا مبلغی به عنوان پول پیش یا ودیعه، از مستاجر دریافت میکند و مبلغی نیز ماهانه به عنوان اجارهبها تعیین میشود.
اصطلاحات مرتبط با ملک مزروعی
اراضی آیش: به اراضی می گویند که اولا زمینی که بالفعل مالک دارد ثانیا مزروعی است ثالثا مالک برای مدتی معلوم و محدود از آبادی آن چشم پوشیده باشد.
اراضی بایر: به اراضی می گویند که : اولا مالک بالفعل داشته باشند هر چند مالک فعلی آن مشخص نباشد. ثانیا مشغول به کشت و زرع آبادی از هر قبیل اعم از بنا و قنات و اشجار و غیره نباشد. ثالثا مالک برای مدتی نا معلوم و نامحدود از آبادی آن چشم پوشیده باشد. رابعا از اراضی بستر رودخانه و انهار عمومی و حریم آنها نباشد. غالبا زمین بایر را به حساب زمین موات می گذارند.
اراضی دولتی: اراضی دولتی اعم از ثبت شده و ثبت نشده دایر و بایر عبارت است از: الف) اراضی موات، ب) اراضی که به نحوی از انحا به دولت منتقل شده است اعم از طریق اصلاحات ارضی، خالصه، مجهول المالک و غیره، ج) اراضی متعلق به دولت که دراختیار اشخاص حقیقی و حقوقی یا مؤسسات دولتی قرار دارد و به علت عدم استفاده یا عدم اجرا مفاد قرارداد به دولت برگردانده شده است.
اراضی شهری: اراضی شهری زمینهایی استکه درمحدوده قانونی وحریم استحفاظی شهرها و شهرکها قرار گرفته است.
اراضی متروکه: به اراضی می گویند که اولا سابقه مالکیت خصوصی مسلم داشته باشد ثانیا فعلا مشغول به کشت و زرع و آبادی نباشد ثالثا مالک سابق از مالکیت آن چشم پوشیده باشد.
اراضی موات: زمینهای غیرآبادی است که سابقه احیا و بهرهبرداری ندارد و به صورت طبیعی باقی مانده است. اراضی موات شهری زمینهایی است که سابقه عمران و احیا نداشته باشد. به اراضی می گویند که : اولا سابقه مالکیت خصوصی آن معلوم نباشد یعنی مجهول باشد ثانیا مشغول به کشت و زرع و آبادی نباشد ثالثا بالفعل مالک نداشته باشد.
شرایط اجاره ملک مزورعی
موجر باید مالک خانه یا آپارتمان یا مغازه یا زمین باشد؛ بنابراین کسی غیر از مالک یا وکیل او نمیتواند ملکی را به اجاره دهد. مستاجر هم میتواند محلی را که اجاره کرده است، به دیگری اجاره بدهد، مگر اینکه در قرارداد اجاره این حق از او سلب شده باشد.
مدت اجاره باید معین باشد؛ اگر در قرارداد اجاره مدتی معین نشود (مثلا یک سال یا دو سال یا چند ماه) اجاره باطل است و هیچ اثری ندارد. مدت اجاره معمولا یک سال تعیین میشود.
موجر و مستاجر باید بالغ و عاقل باشند؛ بنابراین کودکان غیربالغ و افراد دیوانه نمیتوانند ملک را به اجاره بدهند یا ملکی را اجاره کنند. قیم این افراد میتواند از جانب آنها اجاره کند یا اجاره بدهد.
قرارداد اجاره باید به صورت کتبی تنظیم شود و دو نفر شاهد نیز زیر آن را امضا کنند همچنین این قرارداد باید در دو نسخه تنظیم شود تا دو طرف بتوانند از امتیازات قانون روابط موجر و مستاجر سال ۱۳۷۶ بهرهمند شوند.
اگر طرفین (موجر و مستاجر) قرارداد کتبی تنظیم نکنند با مشکلات فراوانی مواجه میشوند که باعث میشود ماهها و شاید سالها در راهروهای دادگستری سرگردان شوند.
تکالیف موجر (اجاره دهنده ملک مزروعی)
تحویل مورد اجاره به مستاجر؛ موجر باید پس از انعقاد اجاره مورد اجاره ملک مزروعی، خانه یا آپارتمان یا مغازه را تحویل مستاجر دهد.
بازگرداندن پول پیش مستاجر به هنگام تخلیه؛ چون معمولا در قراردادهای اجاره پول پیش از مستاجر گرفته میشود، موجر در موقع تخلیه باید مبلغ فوق را به مستاجر برگرداند.
انجام تعمیرات کلی و اساسی در مورد اجاره؛ اگر موتورخانه (سیستم گرمایشی و سرمایشی)، آسانسور، ایزوگام پشتبام و سایر تعمیرات کلی در مورد اجاره لازم باشد، موجر باید آن را انجام دهد.
تکالیف مستاجر (اجاره کننده ملک مزروعی)
پرداخت کرایه؛ معمولا پرداخت کرایه به صورت ماهانه است لذا مستاجر باید در پایان هر ماه اجارهبها را به موجر یا نماینده موجر پرداخت کند. لازم به ذکر است در صورتی که در قرارداد اجاره، حق فسخ قرارداد اجاره در صورت عدم پرداخت بهموقع اجارهبها پیشبینی شده باشد، مستاجر باید بهموقع اجارهبها را پرداخت کند تا دچار مشکلات تخلیه نشود. در مواردی که مستاجر خانه یا آپارتمان را رهن کامل میکند، دیگر اجاره بها نمیپردازد. در مواردی که مستاجر، خانه یا آپارتمان را رهن کامل میکند، معمولا مبلغ پیشپرداخت زیاد است و به همین دلیل معمولا کرایهای در کار نیست اما اگر مبلغ پیشپرداخت کم باشد، موجر اجارهبها (کرایه) نیز دریافت میکند.
تخلیه محل اجاره در پایان قرارداد.
انجام تعمیرات غیر اساسی مورد اجاره؛ اگر خانه یا مغازه نیاز به مواردی از قبیل رنگآمیزی یا تعویض لامپها یا پریز و کلید برق و قفل درها داشته باشد، مستاجر خود باید این کارها را انجام دهد.
پرداخت بهای آب، برق، گاز، تلفن و حق شارژ؛ چون مستاجر از آب، برق، گاز و تلفن استفاده میکند، هزینههای آن را نیز خود باید بپردازد. حق شارژ را نیز خود مستاجر باید پرداخت کند.
جلوگیری نکردن از تعمیرات اساسی توسط موجر؛ اگر محل مورد اجاره نیاز به تعمیر کلی پیدا کند، مانند تعمیرات موتورخانه و آسانسور، انجام این تعمیرات با موجر است؛ لذا مستاجر نباید از ورود موجر برای تعمیرات این موارد جلوگیری و ممانعت کند.
خودداری از ورود خسارت به محل اجاره؛ مستاجر باید به گونهای از خانه یا مغازه استفاده کند که خسارتی به آن وارد نشود در صورت ورود خسارت مستاجر باید خود آن را جبران کند.
خودداری از تغییر شغل در مغازه اجارهای؛ اگر مستاجر برای شغل خاصی مغازه را اجاره کرده باشد (مانند طلافروشی) حق ندارد بدون موافقت موجر شغل خود را تغییر دهد و مثلا به درب و پنجرهسازی مشغول شود. چرا که در صورتی که موجر با تغییر شغل موافقت نکند، میتواند قرارداد اجاره را فسخ کند.
حقوق مستاجر در ملک مزروعی
در خانه یا آپارتمان مسکونی؛ مستاجر معمولا برای سکونت خود و افراد خانوادهاش خانهای را اجاره میکند. بنابراین او حق دارد از انباری یا پارکینگ مشترک استفاده کند؛ مگر اینکه در قرارداد اجاره بر خلاف آن توافق شده باشد. اگر مستاجر پول پیش به موجر داده باشد، در هنگام تخلیه میتواند آن را از موجر پس بگیرد. اگر خانه یا آپارتمان نیاز به تعمیرات کلی داشته باشد، مستاجر میتواند از موجر بخواهد که این تعمیرات را انجام دهد. مستاجر میتواند خانه یا مغازه را به فرد دیگری اجاره بدهد؛ مگر اینکه در قرارداد بر خلاف آن توافق شده باشد.
در مغازه و محل کسب؛ در قرارداد اجاره مغازه و محل کسب، مستاجر صرفا باید به شغلی که در قرارداد اجاره تعیین شده است، اشتغال یابد. بنابراین در صورت تغییر شغل بدون اذن موجر، موجر حق فسخ قرارداد اجاره و تخلیه مورد اجاره را دارد.
در این نوع از اجاره، موجر معمولا با گرفتن سرقفلی مغازهاش را اجاره میدهد. در هنگام تخلیه مستاجر حق دارد از موجر بخواهد سر قفلی او را پس بدهد. سر قفلی هم به نرخ روز محاسبه و به مستاجر پرداخت خواهد شد.
حقوق موجر در ملک مزروعی
دریافت اجارهبها در مواعد مقرر.
حق مراجعه به محل مورد اجاره برای انجام تعمیرات.
حق درخواست تخلیه در پایان مدت قرارداد؛ در این مورد باید به اجاره محل کسبهایی که قبل از سال ۱۳۷۶ اجاره داده شده است، توجه کرد؛ چرا که برابر قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال ۱۳۵۶ صرف انقضای مدت سبب حق فسخ قرارداد اجاره از سوی موجر نمیشود.
خسارت به ملک مزروعی مورد اجاره
اگر مستاجر باعث ورود خسارت به مغازه یا خانه یا زمین موجر شود، باید آن را جبران کند. مثلا اگر مستاجر شیشههای خانه یا مغازه را شکسته یا سایر اشیای موجر در محل را خراب کرده باشد، باید در هنگام تخلیه، خود آنها را تعمیر و اصلاح کند یا هزینههای آن را به موجر بپردازد.
یا در صورتیکه در زمین مزروعی درختانی از قبل وجود داشته باشد و مستاجر موجب قطع و آسیب به درختان باشد باید آنرا جبران کند.
اگر مستاجر از پرداخت خسارت خودداری کند، موجر میتواند هم برای تخلیه و هم برای خسارتهای خود به دادگاه مراجعه کند. دادگاه از طریق پول پیش مستاجر که نزد موجر است، خسارتهای موجر را جبران میکند.
تضمین تخلیه ملک مزروعی
اگر مستاجر ملک مزروعی، خانه یا آپارتمان یا مغازه را در پایان مدت قرارداد تخلیه نکند، موجر میتواند از دادگاه بخواهد مستاجر را اجبار به تخلیه کند.
برای تخلیه نیز موجر باید مبلغ پیش پرداخت را به مستاجر برگرداند. معمولا موجر به هنگام قرارداد چک یا سفتهای از مستاجر میگیرد که در صورت عدم تخلیه در پایان قرارداد میتواند آن چک یا سفته را به اجرا بگذارد.
تقاضای مهلت برای تخلیه ملک
اگر قرارداد اجاره به پایان برسد و مستاجر محل را تخلیه نکند، موجر به دادگاه مراجعه میکند تا مستاجر را به تخلیه ملک مجبور کند.
اگر مستاجر به علتی نتواند تخلیه کند و تقاضای مهلت کند، دادگاه با بررسی وضعیت مستاجر معمولا یک ماه به او مهلت میدهد تا ملک را تخلیه کند. در این صورت مستاجر باید اجاره بهای یک ماه را نیز بپردازد.
تنظیم قرارداد اجاره ملک مزروعی
با توجه به اینکه قوانین مختلفی در مورد اجاره (به ویژه اجاره محل کسب و تجارت) وجود دارد، موجران و مستاجران حتما باید از وکیل متخصص و مشاوران حقوقی یا حقوقدانان در تنظیم قرارداد اجاره بهرهمند شوند زیرا در صورت عدم دقت در تنظیم قرارداد و رعایت نکردن شرایط قانونی، ممکن است موجر دیگر قادر به تخلیه ملک خود نباشد یا برای تخلیه مجبور شود مبلغ کلانی سرقفلی به مستاجر بپردازد.
همچنین ممکن است مستاجر با عدم دقت در تنظیم قرارداد، حق سرقفلی خود را از دست بدهد و ضرر جبران ناشدنی بر او وارد شود یا موجر از پرداخت ودیعه به مستاجر امتناع کند.
نکتهای که باید مورد توجه قرار گیرد، این است که همواره قراردادهای اجاره خود را با امضای دو شاهد تنظیم کنید.
در غیر این صورت از مزایای قانون روابط موجر و مستاجر مصوب سال ۱۳۷۶ (تخلیه فوری ملک) بهرهمند نخواهید شد.
برهم زدن قرارداد اجاره توسط مستاجر
فسخ قرارداد از سوی مستاجر؛ معمولا در قراردادهای اجاره این شرط وجود دارد که مستاجر در صورتی که مایل به فسخ و بر هم زدن اجاره باشد، یک ماه قبل از بر هم زدن اجاره، موضوع را به موجر اعلام کند. در این صورت با تسویه حساب موجر و مستاجر، قرارداد اجاره به پایان میرسد و موجر با پرداخت پول پیش مستاجر یا چک تضمینی، خانه یا مغازه را از مستاجر تحویل میگیرد. گاهی خانه یا مغازه، معیوب و ناقص است. به عنوان مثال، موجر اعلام میکند خانهاش سیستم گرمایشی و سرمایشی دارد؛ در حالی که چنین نیست یا موجر اعلام میکند خانهاش صد متری است در حالی که هفتاد متری بوده است. در این مورد مستاجر حق دارد اجاره را بر هم بزند. برای فسخ اجاره مراجعه به دادگاه لازم است.
فسخ قرارداد از سوی موجر؛ اگر مستاجر محل اجاره را به محلی برای انجام اعمال خلاف قانون تبدیل کند، موجر میتواند از دادگاه بخواهد قرارداد را برهم بزند. همچنین اگر مستاجر به گونهای از مال مورد اجاره استفاده کند که موجب خرابی و خسارت به ملک شود، موجر میتواند از دادگاه منع مستاجر را بخواهد. اگر منع مستاجر ممکن نبود، موجر میتواند اجاره را بر هم بزند.
توافق موجر و مستاجر برای بر هم زدن قرارداد؛ اگر موجر و مستاجر توافق کنند که قرارداد اجاره را بر هم بزنند، این عمل را اقاله میگویند. معمولا هر قراردادی را میتوان با توافق دو طرف آن بر هم زد.
مراحل تنظیم قرارداد اجاره ملک مزروعی توسط وکیل
شما نیاز به وقت مشاوره حضوری با وکیل متخصص در امور قراردادها و امور ملکی را دارید.(برای دریافت وقت با دفتر تماس حاصل فرمائید)
پس از گرفتن وقت حضوری با وکیل، جزئیات قرارداد و توافقات مربوط به آن را برای وکیل شرح داده و در صورت لزوم وکالتنامه وکیل را امضاء می کنید.
در این مرحله وکیل مراحل قانونی و توضیحات لازم برای تنظیم قرارداد را انجام خواهد داد.
مدارک لازم برای قرارداد اجاره ملک مزروعی توسط وکیل
مدارک شناسایی از قبیل شناسنامه و کارت ملی طرفین قرارداد
ارائه سند و یا مدرک و یا قولنامه و توافقات دو طرف قرارداد
مشاوره حضوری و قبول وکالت با وکلای متخصص پایه یک دادگستری تهران